Bez wątpienia już samo słowo „promieniowanie” dla większości osób nie ma zbyt pozytywnego wydźwięku. Kojarzy się ono bowiem z bronią nuklearną czy też awariami elektrowni atomowych. Dlatego też warto podkreślić, że podczerwień (określana też skrótem IR) jest daleka od szkodliwych dla człowieka efektami reakcji nuklearnych. Zgodnie z definicją, jest ona jednym z rodzajów promieniowania elektromagnetycznego o długości od 780 nanometrów do 1 milimetra – czyli w zakresie pomiędzy światłem widzialnym a falami radiowymi. Występuje w naturalnym promieniowaniu słonecznym zaczynając się tuż pod progiem widzialności. W największej mierze odpowiada za wrażenie ciepła na skórze w słoneczny dzień.
Spośród wielu nowoczesnych sposobów ogrzewania pomieszczeń jednym z najciekawszych jest zastosowanie systemów wykorzystujących podczerwień. Mimo rosnącej popularności, rozwiązania tego typu budzą jednak też kontrowersje, związane z wpływem takiego promieniowania na zdrowie człowieka. Czy faktycznie jest się czego bać? Wybieramy z oszczędności na instalacji ogrzewanie na podczerwień a zdrowie jest przecież dla nas nie mniej ważne! Sprawdźmy, czy mieszkanie przez całe życie w mieszkaniu ogrzewanym podczerwienią to dobry pomysł.
Promieniowanie podczerwone - co to jest?
Co ważne, z reguły podczerwień dzielona jest na trzy pasma – bliskie (NIR), średnie (MIR) i dalekie (FIR). Rozróżnienie to ma z kolei bardzo duży wpływ na omawiany przez nas temat, gdyż decyduje o jego działaniu na otoczenie i człowieka.
W tym miejscu warto też podkreślić, że IR emitowane jest w pewnym stopniu przez każde ciało. Fakt ten jest wykorzystywany na wiele sposobów – m.in. w noktowizji, termowizji, pozwala on także na zdalną ocenę temperatury obiektów. Z punktu widzenia ogrzewania trzeba też ponownie podkreślić, że podczerwień jest w zasadzie najbardziej „naturalnym” sposobem podnoszenia temperatury. To właśnie ona jest jednym z głównych „elementów” promieniowania słonecznego – i odpowiada za ciepło, które odczuwamy na twarzy nawet w mroźne dni. Nic więc dziwnego, że fale tego typu stały się dla ludzi sposobem na podnoszenie komfortu życia. Jednak czy to w pełni bezpieczne?
Jaki jest wpływ promieniowania podczerwonego na zdrowie?
Aby w pełni ocenić stopień wpływu podczerwieni na człowieka, trzeba wrócić do kwestii trzech pasm tego promieniowania. Z racji swoich właściwości działają one bowiem w różny sposób:
- NIR - fale tego rodzaju wnikają najgłębiej w ciało człowieka, aż do warstwy podskórnej,
- MIR - o mniejszej penetracji, sięgającej maksymalnie na kilka milimetrów,
- FIR - są absorbowane w naskórku.
W praktyce oznacza to, że im dłuższe są fale promieniowania, tym ich wpływ na organizm mniejszy. Co jednak bardzo ważne, potencjalnie niebezpieczna bliska podczerwień jest dość powszechnie stosowana w medycynie, czy kosmetyce do wykonywania różnych zabiegów. Odbywa się to jednak z zachowaniem odpowiednich środków bezpieczeństwa, gdyż zbyt długa ekspozycja na nią mogłaby prowadzić do poparzeń i innych problemów – szczególnie w przypadku skierowania jej np. na oczy. Omawianego typu fal nie należy się więc obawiać, choć warto jednocześnie zachować ostrożność.
Ogrzewanie na podczerwień a zdrowie - czy jest się czego bać?
Przechodząc do kwestii samych systemów grzewczych, warto pamiętać, że istnieje ich wiele typów. I tak do celów przemysłowych czy też stosowania na otwartym powietrzu używa się urządzeń korzystających z pasm NIR i MIR. Ich duża energia pozwala bowiem na uzyskanie sporej skuteczności. Aby zmniejszyć ryzyko ewentualnych wypadków, rozwiązania tego typu są oczywiście odpowiednio zabezpieczane oraz ustawiane w taki sposób, by nie działały ze zbyt małej odległości na człowieka.
Do użytku domowego stosowane są z kolei zestawy wykorzystujące głównie fale dalekiej podczerwieni. Są one w pełni bezpieczne, nawet w przypadku bardzo długiego czasu ekspozycji. W tym miejscu warto też podkreślić, że tego rodzaju ogrzewanie ma też dodatkową zaletę, w postaci nagrzewania przedmiotów, a nie powietrza. Sprawia to, że użycie systemów grzewczych emitujących długą podczerwień jest korzystne dla osób z alergią, gdyż nie wywołują one ruchu drobinek kurzu.
O ile więc samo promieniowanie podczerwone w pewnych sytuacjach może okazać się szkodliwe, to ogrzewanie wykorzystujące je jest w zasadzie w pełni bezpieczne. Z pewnością jednak w każdej sytuacji należy zapoznać się z parametrami i instrukcją użytkowania danego systemu – które powinny zawierać wszystkie niezbędne informacje na temat zasad ostrożności.
