Jak wzrośnie cena za tonę węgla i eko groszek – prognozy na 2022 rok

Ceny węgla po zakończeniu sezonu grzewczego dotąd spadały, a równocześnie wzrastała jego dostępność u sprzedawców. Rok 2022 jest pod tym względem specyficzny, ponieważ wraz z zakończeniem sezonu grzewczego cena za eko groszek i węgiel nie spadła i nie zwiększyła się dostępność węgla ani eko groszku. W sklepie internetowym PGG i Tauron możemy przeczytać informację o wstrzymaniu sprzedaży lub o niedostępności towarów. Wysokie ceny i problemy z dostępnością surowca, którym wciąż ogrzewa domy ponad 25 proc. społeczeństwa sprawia, że wraz z nadejściem zimy wiele osób może przeżyć niemały szok cenowy. 

Każdy z nas zna odpowiedź na to pytanie: ze Śląska. Faktycznie, Polska wydobywa węgiel kamienny z własnych złóż, ale jest on wykorzystywany głównie przez elektrownie i elektrociepłownie. Problem z naszym węglem polega na jego jakości. Wydobywany na Śląsku węgiel cechuje się wysoką zawartością popiołów (do 40 proc.), siarki (do 1,22 proc.) i metali ciężkich. Wiąże się to z koniecznością inwestowania w dodatkowe filtry na kominach oraz inne instalacje mające chronić środowisko naturalne przed toksycznymi substancjami.

Polski węgiel jest ponadto mniej kaloryczny niż importowany. Węgiel ze Śląska ma kaloryczność na poziomie 14 MJ/kg, podczas gdy importowany już 24 MJ/kg. Oznacza to, że na przechowywanie węgla o tej samej kaloryczności w przypadku węgla z Polski trzeba przeznaczyć dwukrotnie więcej miejsca niż na importowany.

Powyższe informacje dają obraz słabej konkurencyjności polskiego węgla wobec złóż australijskich, brazylijskich czy rosyjskich.  Ponadto w przypadku gospodarstw domowych ogrzewanych przez „czarne złoto” stosowalność węgla wygląda inaczej. Nie posiadają one tak zaawansowanych filtrów jak elektrownie, co sprawia, że polski węgiel zasadniczo nie nadaje się do „domowego” użytku.

Dotychczas Polska importowała węgiel z Rosji, ale atak tego państwa na Ukrainę sprawił, że sytuacja diametralnie się zmieniła. Nałożenie embarga na rosyjski węgiel sprawiło, że w polskich mediach zaczęły pojawiać się informacje o zagrożeniu dla polskiego sektora energetycznego. Węgiel pochodzący z Rosji trafiał jednak głównie do gospodarstw domowych. Stąd uzasadnione obawy wśród właścicieli domów z kotłami na węgiel o dostępność i cenę surowca w okresie grzewczym. 

Sytuacja na rynku krajowym i międzynarodowym jest tak dynamiczna, że świeżo opublikowany przez Polski Alarm Smogowy raport o cenach węgla z kwietnia 2022 roku już może trochę się rozmijać z bieżącymi cenami. Wpływ na rozchwianie rynku miał rosyjski atak na Ukrainę i związane z nim sankcje, które objęły między innymi rosyjski węgiel. Kolejne kraje zaczęły przestawiać się na import tego surowca z innych stron świata, co przełożyło się na wzrost jego cen. Dodatkowo w maju pojawiły się informacje, że zużycie węgla wzrośnie znacząco w Chinach.

Cena za tonę węgla różnego rodzaju oraz innych paliw stałych w kwietniu 2022:

Porównanie cen z analogicznym okresem sprzed roku nie nastraja optymistycznie. W styczniu 2021 roku średnia cena za tonę węgla typu orzech wynosiła 881 złotych, a rok później była już o 60 proc. wyższa. Jeśli chodzi zaś chodzi o eko groszek, to w styczniu 2021 roku jego cena wynosiła 918 złotych za tonę, a rok później było to już 1463 złote, czyli 59 proc. drożej. Są to podwyżki jeszcze sprzed napaści Rosji na Ukrainę, więc jak widać wzrost cen węgla i jego wyrobów jest głębszym trendem. 

Ogrzewanie przeciętnego domu w Polsce, który ma wielkość około 150 m² , pochłania około 3 – 5 ton eko groszku. Biorąc pod uwagę dzisiejsze ceny, to koszt ogrzewania takiego budynku wyniesie nawet 15 000 złotych. Są to oczywiście dane szacunkowe, ponieważ ostateczne zużycie paliwa zależy od wielu czynników, takich jak na przykład prawidłowe ocieplenie domu. Dobra termoizolacja oznacza niższy koszt jego ogrzania. Obniżenie ceny węgla w sklepie PGG jest możliwe, jeśli złożymy deklarację CEEB. Temat już kończącego się czasu na skłądanie tej deklaracji poruszaliśmy w tekście: „Co zrobić, gdy Centralna Ewidencja Emisyjności Budynków przypomina o złożeniu deklaracji?”.

Ceny węgla – jak pisaliśmy wcześniej – są bardzo dynamiczne. Obecna cena ekogroszku paliwa (stan na 24.05.2022) wynosi około 3000 złotych za tonę. Jeśli wzrost ceny węgla na rynkach międzynarodowych utrzyma się, a wiele przesłanek na to wskazuje, to zima dla osób ogrzewających dom węglem czy jego pochodnymi może być naprawdę droga. Mówi się nawet, że wiele osób dotknie ubóstwo energetyczne.

Ceny węgla na giełdzie ARA (Amsterdam – Rotterdam – Antwerpia) na dzień przed rosyjską inwazją na Ukrainę wynosiły 186,2 USD/tona, natomiast na dzień 23.05.2022 cena tego surowca wynosi 320,65 USD/tona. Rekord cen padł natomiast 8.03.2022 kiedy tona węgla kosztowała 459,15 USD/tonę. Cena węgla co prawda spadła, ale trudno mówić o powrocie do cen sprzed wojny. Tendencja jest rosnąca, a w związku z tym, że Polska nie jest jedynym krajem, który obecnie poszukuje alternatywnych źródeł węgla, to jego cena na pewno pozostanie na wysokim poziomie. Ucierpią na tym przede wszystkim właściciele domów jednorodzinnych, którzy grzeją węglem i jego odmianami. 

Wyjściem z tej sytuacji jest wymiana ogrzewania, co jednak nie jest obecnie dostępne dla wszystkich. Trudniejszy dostęp do kredytów sprawia, że mniej osób stać na takie inwestycje. Sytuację nieco ratują liczne dopłaty i ulgi, z których mogą skorzystać właściciele domów jednorodzinnych oraz mieszkań. Opisaliśmy już kto może skorzystać z ulgi termomodernizacyjnej.

Odejście od ogrzewania węglem staje się więc dla właścicieli domów jednorodzinnych decyzją o dużym znaczeniu strategicznym. Jak widać, wahania cen dla węgla w kolejnych latach mogą negatywnie wpłynąć na jego sprzedaż do odbiorców indywidualnych. Dlatego osoby, które do tej pory odkładały decyzję o wymianie ogrzewania, mają dodatkowy argument, żeby szybko uwolnić się od węgla i jego pochodnych.  

Alternatyw wobec starego i wysłużonego kotła na węgiel jest na rynku sporo i z pewnością każdy znajdzie rozwiązanie, które jest odpowiednie dla niego. Uwolnienie od stale rosnących cen węgla może przynieść na przykład elektryczne ogrzewanie na podczerwień, które ze względu na bezobsługowość i niskie koszty inwestycyjne zdobywa coraz większą popularność. Choć dzisiaj folia grzewcza na podczerwień jest awangardą wobec innych źródeł ciepła, to jest to rozwiązanie warte rozważenia.

Ale czy ceny prądu też nie rosną? Niestety wszystkie źródła energii nie będą tańsze w bliskiej perspektywie czasu, a w dalszej perspektywie, gdy zakończą się w Polsce inwestycje w farmy wiatrowe i atom – prąd relatywnie stanieje. Chyba każdy chciałby znać tę datę! Na dzień dzisiejszy rentowność inwestycji w folie grzewcze policzyliśmy w artykule: „Ogrzewanie podłogowe elektryczne, czy się opłaca?”.

Wymiana starego pieca nie tylko uwolni od skoków i wahań cen surowca. Przyczyni się też do poprawy stanu naszego najbliższego środowiska. Dla wielu właścicieli bodźcem do pozbycia się starego kopiucha są dopłaty. Więcej o dotacjach na wymianę pieca przeczytasz w artykule: „Wymiana pieca – jaka dopłata z programów samorządowych i gminnych?”.

Każdy właściciel domu jednorodzinnego powinien zdawać sobie sprawę z tego, że posiadając kocioł węglowy prędzej czy później będzie musiał go wymienić, ponieważ będą wymagać tego przepisy wynikające z pakietu „Gotowi na 55”. Choć genezy wprowadzenia zakazu palenia węglem należy szukać w ekologii i chęci przejścia na gospodarkę zeroemisyjną, to w obliczu wojny w Ukrainie można zacząć mówić o kwestii bezpieczeństwa energetycznego w odniesieniu do palenia węglem. Rezygnacja z węgla i jego pochodnych paliw jest już nie tylko odpowiedzią na kwestie ekologii i walki ze zmianami klimatu, ale także daje spokój na pokolenia.  

W tym momencie sceptyk mógłby powiedzieć, że ogrzewanie na podczerwień jest na prąd, a prąd w Polsce jest generowany przez elektrownie węglowe więc gdzie tutaj bezpieczeństwo? Istotnie, prąd w naszym kraju jest produkowany przez elektrownie węglowe, ale zakłady te zaopatrują się w węgiel krajowy, który – jak pisaliśmy wcześniej – jest gorszej jakości i wymaga dodatkowych inwestycji w systemy filtracyjne. Stawiając na ogrzewanie prądem nie prowadzimy do uzależnienia się od importu.

Polskie elektrownie nie stoją w obliczu utraty węgla ze względu na sytuację geopolityczną, co więcej – na początku maja tego roku Polska zwiększyła wydobycie tego surowca. Uczciwie należy jednak napisać, że eksperci studzą optymizm w kwestii zwiększenia wydobycia ze względu na przeszkody natury technicznej. W marcu tego roku przewodniczący Parlamentarnego Zespołu ds. Energetyki, Grzegorz Matusiak mówił, że „na zwiększenie wydobycia węgla kamiennego >na pstryk< nie ma szans”. 

Spoglądając w bliską i dalszą przyszłość dochodzimy do wniosku, że całkowite odejście od ogrzewania domów jednorodzinnych węglem jest tylko kwestią czasu. Właściciele domów ogrzewanych węglem i jego wyrobami powinni już teraz przemyśleć zmianę źródła ciepła z dwóch powodów. Pierwszym z nich dotyczy kwestii czysto ekonomicznych – węgiel jest coraz droższy nic nie wskazuje na to, że kiedyś potanieje. Drugi powód, to kwestie polityczno-ekologiczne, które opierają się na unijnym dążeniu do neutralności klimatycznej, a ta nakazuje całkowitą rezygnację z ogrzewania węglem.

W bliskiej i dalekiej perspektywie najbezpieczniej będą czuły się osoby posiadające nowoczesne rozwiązania grzewcze łączące wiele technologii – od ogrzewania elektrycznego na podczerwień, przez aplikacje automatyzujące oszczędzanie prądu i fotowolaikę, na magazynach energii kończąc. Pytanie o węgiel nie odnosi do tego czy z niego zrezygnujemy, ale kiedy to zrobimy. Wycenę ogrzewania foliami grzewczymi dla swojego domu możesz poznać już za chwilę – pomocny jest ten kalkulator.